پفک، اسکاچ، کیم، سامسونت و...؛ برندهایی که نام کالا شدند - وبلاگ ماریانا

به گزارش وبلاگ ماریانا، روزنامه خراسان - راضیه حسینی: بسیاری از ما وقتی برای خرید به سوپرمارکت می رویم، فهرستی از وسایل موردنیاز را همراه خود داریم. فهرستی که احتمالاً نام های آشنایی مثل تاید، ریکا، وایتکس و ... در آن دیده می شوند. این اسم ها که سال هاست روی زبان ما می چرخد و فکر می کنیم نام ماده ضدعفونی کننده از اول وایتکس بوده و ریکا، احتمالاً اسم دیگر مایع ظرفشویی است از کجا و کی وارد زبان ما شده اند و چه تاریخچه ای دارند؟

بیشتر این ها نام برند های معروف جهانی هستند که از یک زمانی وارد کشور ما شدند و بعد از آن حتی اگر دیگر خودشان نبودند، ولی نام شان ماند و ظاهرا به این راحتی ها هم رفتنی نیست. البته بعضی از آن ها مثل کلینکس خیلی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و مردم از واژه دستمال کاغذی بیشتر استفاده می نمایند، اما هنوز هم بعضی از قدیمی ها بنا به عادت از فروشنده، کلینکس می خواهند.

قدیم مثل این روز ها مردم با تنوع زیاد نام و نشان ها روبه رو نبودند و زنبیل خرید همسایه ها با اندکی تفاوت مثل هم بود. حتی لوازم خانگی و پوشاک هم مثل حالا نبود.

شاید همین عامل باعث شده بود تا برند های معروف آن موقع به نام کالا تبدیل شوند و مشتری ها برای خرید مثلا پودر لباس شویی با مارکی خاص از فروشنده یک تاید با نام همان مارک را می خواستند یا یک کیم با فلان مارک. در صورتی که خود کیم یا تاید، نام یک مارک بودند!

شاید جالب باشد بدانید هرکدام از این شرکت ها و کارخانه ها چه زمانی شروع به کار کردند و کی سر از ایران درآوردند. محصولاتی که انگار قرار نیست خاطره و نام شان از ذهن ما ایرانی ها پاک گردد. در این پرونده، می خواهیم سری به گذشته ها بزنیم و سراغ تاریخچه این برند های معروف برویم.

ساندیس به جای آب میوه

بیشتر بچه های دهه شصتی ساک دستی هایی را که با بسته بندی ساندیس های مختلف درست می شد به خاطر دارند. انواع شکل های مختلف کنار هم می نشست و یک ساک دستی جالب را درست می کرد.

ساندیس آن قدر معروف شد که تا سال ها به هر نوع آب میوه و نوشیدنی گفته می شد، اما بسته بندی آن غیر از ساک دستی، کاربرد های دیگری هم داشت. بعضی از بچه های قدیم از آن به عنوان لیوانی تاشو استفاده می کردند. قسمت بالایی آن را می بریدند و به عنوان لیوان در جیب خود می گذاشتند.

خاطره مشترکی که احتمالاً همه ما با ساندیس داریم، مربوط به جمله از این جا باز کنید قسمت بالای بسته است. جایی که هیچ وقت با نی میانه خوبی نداشت و همه ما ترجیح می دادیم بسته را برعکس کنیم و با خیالی راحت از قسمت انتهایی آن استفاده کنیم! اما این نوستالژی کودکی ما از کجا آمده است؟

اولین آب میوه های صنعتی که در جهان به صورت فراوری شده روانه بازار شدند، در پوشش هایی آلومینیومی به رنگ نقره ای بودند که توسط شرکتی آلمانی به نام وایلد با نام تجاری کاپری سان به جهان معرفی گردیدند. این آب میوه ها در سال 1952 با این نام تجاری به ثبت رسیدند و فروش و توزیع آن ها از سال 1966 شروع شد. آب میوه های صنعتی فراوریشده در آلمان با نام ساندیس به ایران راه پیدا کرد و تا سال ها بعد این آب میوه صنعتی تحت لیسانس شرکت مبدأ به کشور وارد می شد و هنوز هم می گردد.

ریکا به جای مایع ظرف شویی

شرکت داروگر برای اولین بار مایع ظرف شویی با نام ریکا را وارد بازار ایران کرد. این مایع با ظرفی آبی رنگ و ساده چنان جا افتاد که از آن به بعد دیگر بیشتر مردم برای خرید مایع ظرف شویی با هر نام و برندی از اسم ریکا استفاده می کردند و مثلاً ریکای فلان شرکت را می خواستند.

البته این شرکت بنیان گذار مواد شوینده بسیاری است، ولی ریکا نام و جای خود را بین مردم بیشتر از بقیه باز نموده و حتی اگر یک مایع ظرف شویی ریکا هم در قفسه فروشگاه ها نباشد، باز هم نامش بر سر زبان هاست.

اسمارتیز به جای دراژه شکلاتی

دراژه های کوچک رنگی که همه ما آن ها را با نام اسمارتیز می شناسیم، نام برندی است که در سال 1344 توسط شرکت مینو به همراه شکلاتی با نام کیت کت، تحت لیسانس شرکت راونتری مکینتاش وارد ایران شد. کیت کت هم تا سال ها برندی معروف بود تا این که به نام دیگری تغییر کرد. حالا و این روزها، خیلی از ما این شکلات های کوچک را هنوز با نام اسمارتیز می شناسیم و آن ها را نوش جان می کنیم!

تاید به جای پودر شوینده

تاید نام برند تجاری پودر رخت شویی است که هم اکنون به شرکت پروکتر اند گمبل تعلق دارد. این نام تجاری برای اولین بار در سال 1946 معرفی گردید و یک تاجر ایرانی در پاییز سال 1338 توانست پس از جلب رضایت شرکت هنکل آلمان، نمایندگی توزیع تاید را بگیرد و انحصار بازار پودر رخت شویی ایران را از آن خود کند.

از آن سال به بعد تاید به قفسه مغازه ها راه پیدا کرد و کم کم نامی شد که مردم برای تمامی پودر های رخت شویی ایران استفاده می کردند و هنوز هم بر سر زبان هاست.

نسکافه به جای قهوه فوری

قهوه فوری یا قهوه آماده یا پودر قهوه، یک نوشیدنی به دست آمده از دانه های قهوه به عمل آمده و فراوری شده است. قهوه فوری را به صورت تجاری با یکی از روش های خشک کردن انجمادی یا خشک کردن پاششی فراوری می نمایند که می توان با بازگرداندن رطوبت، آن را آماده مصرف کرد.

در بعضی مناطق ایران، قهوه فوری را با نام نسکافه که نشانی تجاری برای نوعی قهوه فوری متعلق به شرکت نستله است، می شناسند. درباره تاریخچه قهوه فوری باید بدانید که این محصول در سال 1890 توسط دو جوان نیوزیلندی اختراع شد.

در سال 1938، شرکت نسکافه یک فرایند بسیار پیشرفته برای فراوری قهوه فوری ارائه داد و این محصول را به فراوری انبوه رساند. این روز ها مارک های زیادی از نام های مطرح و محبوب در فراوری قهوه فوری در جهان هستند، اما بسیاری از ایرانی ها، هنوز قهوه فوری را با نام نسکافه می شناسند.

کیم به جای بستنی

قدیمی ترین عکسی که از کیم دیده شده مربوط به کیم پاک است، زمانی که در بسته بندی های کاغذی و فقط پنج ریال به فروش می رسید. این نوع از بستنی که به احتمال زیاد برای اولین بار توسط شرکت پاک در ایران فراوری شده، به سرعت در بین مردم محبوب شد و شرکت های دیگر هم از این نام و ظاهر استفاده کردند و کیم های متنوع و رنگارنگ به بازار آمد، اما نام همه آن ها کیم بود و بچه ها تا سال ها به انواع بستنی های چوبی و شرکتی، کیم می گفتند.

امروزه با تنوع زیاد شرکت ها و رقابت برای فروش بیشتر، مدل های مختلف بستنی به بازار آمده و هر کدام نام مخصوص به خودشان را دارند. از انواع سالار و مگنوم تا بستنی گز و سوهان، اما هنوز کیم از زبان خیلی ها نیفتاده است!

وایتکس به جای سفیده نماینده

شرکت شیمیایی شمین برای اولین بار، محصولی را با نام وایتکس وارد ایران کرد. در سال 1342، این ماده سفید نماینده برای اولین بار وارد ایران شد و پس از تست های آزمایشگاهی متوالی، پیروز به فراوری این محصول در سطح صنعتی شدیم و در همان زمان اولین ماده سفید نماینده را با نام وایتکس در بازار عرضه کردیم.

از آن موقع تا حالا تمامی محصولات سفیده نماینده که در فروشگاه ها به فروش می رسد به نام وایتکس شناخته می گردد و این نام در ذهن مردم ماندگار شده است.

اسکاچ به جای بافته ظرف شویی

اسکاچ هم از آن دسته محصولات است که برندشان نام کالا شده و بسیاری از ما نمی دانیم به جای اسکاچ باید از چه کلمه ای استفاده کنیم و قبل از ورود این کالا برای پاک نماینده ظروف از چه واژه ای استفاده می کردیم.

همه ما برای خرید این پاک نماینده از فروشنده یک اسکاچ می خواهیم و محال است یک نفر را پیدا کنید که وارد فروشگاهی گردد و به فروشنده بگوید: یک پاک نماینده ظروف شویی لطفاً! جالب است بدانید که شرکت ابرک کالا نماینده انحصاری کالایی به نام اسکاچ برایت در ایران در سال 1370 تاسیس شد و تاکنون به فعالیت خود در زمینه فراوری انواع اسکاچ و سیم ظرف شویی ادامه می دهد.

اسکاچ برایت، اولین پاک نماینده وارداتی در ایران بود به همین دلیل تمامی ایرانیان پاک نماینده های خانگی را با نام اسکاچ می شناسند در صورتی که این نام، فقط به برند این محصول اشاره دارد.

پفک به جای اسنک پنیری

قبل از این که بعضی از شرکت ها تصمیم بگیرند روی بسته های فراوریی نام اسنک پنیری را به جای پفک بگذارند، ما و کارخانه ها به این ماده شور و پفی، پفک می گفتیم و فقط نام شرکت های فراوری نماینده و نوع طراحی و شکل پفک ها متفاوت بود.

البته حالا هم برای خرید، کسی از فروشنده اسنک پنیری نمی خواهد و همان نام پفک روی این خوراکی مانده است. اما این اسم از کجا آمده است؟ ظاهرا یک تاجر ایرانی در یکی از سفرهایش به خارج از کشور، مرتب در نمایشگاه ها و مغازه ها، نمونه اجناس مختلف را جمع آوری می نموده و می چشیده است.

در یکی از این امتحانات به محصولی برخورده که بعد ها در ایران با نام پفک نمکی به بازار عرضه شد. جنسی که این تاجر به آن برخورده بود محصول شرکت آمریکایی بیاتریس فودز بود. این تاجر در مصاحبه ای جالب در مورد نام گذاری این محصول می گوید: در دوران کودکی با مادرم به یک قنادی می رفتیم که شیرینی هایش را خیلی دوست داشتم.

آن ها یک شیرینی داشتند به نام پفک که خیلی مورد علاقه من بود. در این بین، محصولی که قرار بود فراوری گردد خیلی پف داشت و، چون محصول شوری بود، من تصمیم گرفتم که اسم آن را پفک نمکی بگذارم و با عجله زیاد این اسم را ثبت کردم و این گونه پفک نمکی از اواخر دهه 40 وارد ایران شد.

سامسونت به جای کیف اداری

برند سامسونیت که در ایران با عنوان سامسونت شناخته می گردد، در 1910 پایه گذاری شد. این برند که اکنون محصولات متنوعی از چمدان بزرگ و کیف دستی را فراوری می نماید، در ابتدا به عنوان فراورینماینده صندوق فعالیت خود را شروع کرد و با دیگر رقبا برای در اختیار دریافت بازار چمدان های چوبی در آن دوران رقابت کرد.

سامسونیت در 1941 با فراوری جنس تازه ای از چمدان، رشد قابل توجهی یافت و در 1965 چمدان های خاصی را طراحی و عرضه کرد که به بهترین محصولش تبدیل شد و شهرت جهانی یافت به طوری که اکنون به گونه ای از کیف های مردانه فراوری شده توسط هر برند در ایران کیف سامسونت گفته می گردد. اگر شما هم جزو دانش آموز های دهه 60 و 70 باشید، حتما یادتان هست که یکی از آرزو های بچه های آن موقع، داشتن یک کیف سامسونت بود!

لی به جای شلوار جین

جین به شلوار هایی گفته می گردد که با پارچه دنیم دوخته شده باشند. دنیم نام نوعی پارچه کتان با بافت راه راه و ضخیم است که اگرچه همه گونه پوشاک با آن دوخته می گردد، ولی این پارچه عمدتا برای دوخت شلوار به کار می رود. در ایران به شلوار جین، لی گفته می گردد که در حقیقت لی نام یک نماد بازرگانی (برند Lee) است.

جالب است که بدانید نخستین سازندگان شلوار جین آبی، سه جوان آلمانی تبار در سال 1873 بودند، اما از سال 1950، این شلوار در میان نوجوانان جهان محبوبیت یافت و مورد استفاده نهاده شد. این مارک خاص از شلوار که هنوز هم در ایران تا حد زیادی در فروشگاه های پوشاک و بین مردم به خصوص جوان ها مورد استفاده قرار می گیرد به همه شلوار های جین نسبت داده می گردد در صورتی که فقط نام یک برند خاص است.

کلینکس به جای دستمال کاغذی

هنوز هم بعضی از افراد برای خرید دستمال کاغذی با نام های مختلف از واژه کلینکس استفاده می نمایند، اما تاریخچه کلینکس چیست و از کجا آمده است؟ شرکت کیمبرلی کلارک یک شرکت تجاری است که عمدتا به فراوری محصولات کاغذی می پردازد. از جمله محصولات آن می توان به دستمال کاغذی های کلینکس، محصولات بهداشتی، دستمال توالت، پوشک و خشک نماینده اشاره نمود.

این شرکت در سال 1872 توسط چهار تاجر با سرمایه اولیه 30 هزار دلار تاسیس شد و هشت سال بعد، عملکرد شرکت به نحوی بود که سهم هر یک از شرکا به 400 هزار دلار رسید! به این ترتیب در سال 1889 و در راستای توسعه شرکت، کارخانه کاغذسازی بزرگی احداث شد.

محصول فوق برای نخستین بار در دوران جنگ جهانی اول برای زخم بندی و ماسک های گاز مورد بهره برداری نهاده شد و پس از آن، کاربرد وسیعی در تهیه لباس های اتاق جراحی داشت. دستمال های کاغذی کلینکس در سال 1924 توسط این شرکت به عنوان پاک نماینده آرایش به بازار عرضه شد که نسبت به حوله های پارچه ای که در گذشته خانم ها از آن استفاده می کردند، بسیار ارزان تر و لطیف تر بود.

جالب تر این که با وجود فروش بالای این محصول، این شرکت در اواخر دهه 1930 برای یافتن دلایل محبوبیت این برند، تحقیقات گسترده ای انجام داد. نتیجه این تحقیقات نشان داد که تعداد زیادی از مشتریان به دلیل قیمت پایین کلینکس از این محصول در دوران سرماخوردگی استفاده می نمایند؛ بنابراین مورد مصرف این دستمال های کاغذی از پاک نماینده لوازم آرایش به دستمال دست دور انداختنی تغییر یافت.

شعار تبلیغاتی آن نیز که پاک نماینده بهداشتی کلد کرم بود به دستمال دستی که می توانید دور بیندازید تبدیل شد! حالا و هنوز در بسیاری از کشور های جهان از کلینکس به جای دستمال کاغذی استفاده می نمایند در صورتی که استفاده ما از این کلمه، بسیار کمتر از گذشته شده است.

منابع: سایت ایران کد، ویکی پدیا، تابناک، نوش آنلاین، اقتصادآنلاین، عصر ایران